Wist je dat de gemiddelde kosten van een datalek in 2024 opliepen tot $4,88 miljoen? Cyberaanvallen worden steeds geavanceerder, en een beveiligingsrisicobeoordeling helpt je kwetsbaarheden op tijd te identificeren en aan te pakken. Hier zijn de belangrijkste stappen:

• Bepaal de scope: Welke systemen, data en bedrijfsmiddelen wil je beschermen?
• Kies een framework: Gebruik bijvoorbeeld ISO 27001 of NIST RMF voor structuur.
• Inventariseer assets: Documenteer hardware, software, data en infrastructuur.
• Analyseer dreigingen: Gebruik tools zoals MITRE ATT&CK om risico’s te begrijpen.
• Prioriteer risico’s: Combineer impact en waarschijnlijkheid om risico’s te rangschikken.
• Plan maatregelen: Kies strategieën zoals risico vermijden, beperken, overdragen of accepteren.

Tip: Voer minimaal jaarlijks een beoordeling uit om nieuwe bedreigingen en IT-wijzigingen bij te houden. Een goed risicobeheer beschermt je bedrijf én bespaart kosten.

Planning van je Risicobeoordeling

Bepalen van de Beoordelingsgrenzen

Een goede risicobeoordeling begint met het vaststellen van de scope: welke bedrijfsmiddelen, systemen en gegevens worden meegenomen in de beoordeling?

Om dit effectief te doen, moet je:

• Kritieke bedrijfsmiddelen identificeren.
• Gevoelige data registreren.
• Voor elk item een risicoprofiel opstellen ^[1].

Kiezen van je Framework

Het kiezen van een framework helpt je om een gestructureerde aanpak te volgen. Twee veelgebruikte frameworks zijn:

Framework	Belangrijkste kenmerken	Voordelen
ISO 27001	Internationaal erkend ISMS-standaard	– Flexibele toepassing van controles – Geschikt voor meerdere compliance-gebieden – Ondersteunt zowel kwalitatieve als kwantitatieve methoden [4]
NIST RMF	7-staps proces	– Meetbaar en uitgebreid – Aanpasbaar aan verschillende situaties – Sterke focus op privacy en informatiebeveiliging [3]

Met een duidelijk framework kun je een team samenstellen dat de nodige expertise biedt.

Samenstellen van je Team

Een team met verschillende disciplines is cruciaal voor een grondige risicobeoordeling ^[5]. Het team moet bestaan uit:

Rol	Verantwoordelijkheden
Teamleider	Coördineert het proces en heeft ervaring met risicobeoordelingen.
IT-specialisten	Voeren technische evaluaties van systemen uit.
Security-experts	Analyseren de effectiviteit van beveiligingsmaatregelen.
Management	Zorgt voor afstemming met bedrijfsdoelen.

Als de teamleider niet voldoende ervaring heeft, overweeg dan om een externe veiligheidsconsultant in te schakelen ^[5].

De belangrijkste taak van het team is om risicobeoordelingen uit te voeren, risico’s te monitoren en deze helder te communiceren naar alle betrokkenen ^[5].

Asset- en Dreigingsanalyse

Kritieke Asset Inventarisatie

Een uitgebreide inventarisatie van je bedrijfsmiddelen is de basis voor een sterke risicoanalyse. Zoals Netwrix stelt: “Zonder inzicht in welke IT-assets je hebt en hoe belangrijk ze zijn voor je organisatie, is het vrijwel onmogelijk om strategische beslissingen te nemen over IT-beveiliging en incident response” ^[6].

Bij het vastleggen van je assets is het belangrijk om de volgende informatie te documenteren:

Assetcategorie	Te Documenteren Informatie
Hardware	Netwerkadressen, apparaatnamen, eigenaren, MAC-adressen
Software	Licenties, versies, gebruiksrechten, integraties
Data	Classificatie, locatie, toegangsrechten, retentieperiode
Infrastructuur	Netwerkapparatuur, servers, clouddiensten

Maak gebruik van zowel actieve als passieve discovery tools om je assets te identificeren. Plan daarnaast wekelijkse controles om niet-goedgekeurde apparaten op te sporen. Met een helder overzicht van je kritieke middelen kun je beter inschatten welke dreigingen je organisatie mogelijk bedreigen.

Dreigingsbron Mapping

Het MITRE ATT&CK-framework is een handige bron om inzicht te krijgen in realistische dreigingen. Dit framework baseert zich op geobserveerde tactieken en technieken ^[8].

Door de kritikaliteit van je assets, hun afhankelijkheden en de impact op je bedrijfsvoering te analyseren, kun je beter prioriteiten stellen ^[7]. Deze informatie helpt je bij het selecteren en toepassen van geavanceerde beveiligingstools die aansluiten op de geïdentificeerde dreigingspatronen.

Integratie van Beveiligingstools

Om dreigingen effectief te detecteren en te onderzoeken, is een goede integratie van beveiligingstools onmisbaar. Tools zoals Microsoft Defender XDR in combinatie met Microsoft Sentinel bieden uitgebreide mogelijkheden voor beveiligingsbeheer ^[9].

Hier zijn enkele belangrijke tools en hun voordelen:

Tool Type	Primaire Functie	Integratievoordeel
SIEM	Logboekanalyse	Centraal overzicht van beveiligingsgebeurtenissen
XDR	Endpoint bescherming	Automatische detectie en respons op dreigingen
BAS Platforms	Aanvalssimulatie	Opsporen van beveiligingszwaktes

 

Koppel de uitkomsten van deze tools aan ticketingsystemen zoals JIRA of ServiceNow voor een efficiëntere afhandeling van incidenten ^[10].

Risico-evaluatie en Ranking

Risiconiveau Berekening

Het NIST Cyber Risk Scoring (CRS) framework biedt een methode om beveiligingsrisico’s meetbaar te maken. Hierbij worden twee factoren gecombineerd: hoe waarschijnlijk een dreiging is en de mogelijke impact op de organisatie.

Om risiconiveaus te bepalen, kun je de onderstaande matrix gebruiken:

Impact → <br> Waarschijnlijkheid ↓	Laag	Middel	Hoog
Hoog	Middel	Hoog	Kritiek
Middel	Laag	Middel	Hoog
Laag	Zeer Laag	Laag	Middel

Er zijn drie manieren om scores toe te kennen:

• Kwalitatief: Op basis van expertmeningen en beschrijvende termen.
• Semi-kwantitatief: Een mix van beschrijvende en numerieke waarden.
• Kwantitatief: Volledig gebaseerd op meetbare data.

“For a risk to materialise, you need all three – it’s not just having a vulnerability, but also about whether a threat could and would exploit it.” – Andrew Pattison, Head of GRC consultancy

De uiteindelijke scores vormen de basis voor het rangschikken van risico’s op bedrijfsniveau.

Business-Aligned Risk Ranking

Met de risicoscores kun je risico’s prioriteren op een manier die aansluit bij bedrijfsdoelen. Een voorbeeld: een financiële dienstverlener implementeerde een GRC-platform dat compliance, risicobeheer en beveiligingscontroles combineerde. Dit leidde tot beter inzicht in risico’s en een snellere reactie op nieuwe regelgeving.

Er zijn twee hoofdmethoden om risico’s te rangschikken:

Benadering	Beschrijving
Asset-gebaseerd	Gebaseerd op een actueel overzicht van assets, bedrijfsprocessen en dreigingen.
Scenario-gebaseerd	Gericht op mogelijke incidenten en hun impact.

Om dit proces te verbeteren, is het belangrijk om Key Risk Indicators (KRIs) te definiëren ^[12]. Deze helpen organisaties om:

• Potentiële risico’s vroegtijdig te signaleren.
• Resources gericht in te zetten tegen de grootste bedreigingen.
• Beslissingen te nemen op basis van harde data.

Regelmatige herziening van de risicobeoordeling is essentieel. In de eerste helft van 2024 zijn bijvoorbeeld meer dan 7 miljard records blootgesteld door datalekken ^[2]. Blijf risico’s monitoren en pas strategieën aan waar nodig.

Risicobehandeling Planning

Opties voor Risico Respons

Bij het aanpakken van risico’s kunnen organisaties kiezen uit vier hoofdstrategieën. Welke strategie het meest geschikt is, hangt af van factoren zoals de aard van het risico, beschikbare middelen en de risicobereidheid van de organisatie.

Strategie	Toepassing	Voorbeeld
Vermijding	Het risico elimineren door doelen of processen aan te passen	Stoppen met het gebruik van verouderde en onveilige systemen
Overdracht	Het risico overdragen aan een derde partij	Een cybersecurityverzekering afsluiten
Beperking	De impact of waarschijnlijkheid van het risico verkleinen	Extra beveiligingsmaatregelen implementeren
Acceptatie	Geen actie ondernemen bij een laag risico	Het accepteren van restrisico’s na mitigatie

Een voorbeeld hiervan is Bond Cybersecurity Inc., dat hun verdediging tegen cyberdreigingen versterkte door meerdere strategieën te combineren: een cyberverzekering (overdracht), upgrades in infrastructuur (beperking), en bedrijfscontinuïteitsplannen ^[15].

Na het kiezen van een strategie is het belangrijk om verantwoordelijkheden helder te verdelen, zodat de maatregelen effectief kunnen worden uitgevoerd.

Taakverdeling en Planning

Wanneer de responsopties zijn vastgesteld, is een duidelijke planning essentieel. De uitvoering van risicobeheersing vereist een taakverdeling die rekening houdt met het risiconiveau en de mate van omkeerbaarheid.

Bij projecten met een hoog risico is het cruciaal dat het management direct betrokken is. Voor activiteiten met een laag risico kan de uitvoering vaak volledig worden gedelegeerd. Taken kunnen worden gestructureerd op basis van deze factoren:

• Laag risico & Eenvoudig omkeerbaar: Kan volledig worden gedelegeerd, zoals het testen van nieuwe beveiligingstools.
• Hoog risico & Moeilijk omkeerbaar: Vereist direct toezicht van het management, bijvoorbeeld bij grote wijzigingen in de infrastructuur.

Voortgangsbewaking

Met een goede taakverdeling is het belangrijk om de voortgang nauwgezet te volgen. Dit kan door een combinatie van real-time monitoring en periodieke evaluaties. Moderne platforms voor risicomanagement, zoals die van Paradigm Security, bieden tools om risico’s te volgen en te beheersen.

Belangrijke elementen voor monitoring zijn:

• Risico Register: Een overzicht waarin alle geïdentificeerde risico’s worden bijgehouden.
• KPI Monitoring: Het meten van de effectiviteit van de genomen maatregelen.
• Periodieke Audits: Regelmatige controles om de status van beveiligingsmaatregelen te beoordelen.

Beveiligingsmaatregelen moeten regelmatig worden geëvalueerd en aangepast aan nieuwe dreigingen. Dit zorgt voor een flexibele aanpak die meebeweegt met veranderende risico’s.

Voor organisaties die hun risicobeheer willen verbeteren, kan een Virtual CISO-dienst, zoals die van Paradigm Security, waardevolle ondersteuning bieden bij het implementeren en monitoren van beveiligingsstrategieën.

Conclusie

Regelmatig Assessment Schema

Beveiliging vereist voortdurende risicobeoordelingen. Alleen al in de eerste helft van 2024 werden meer dan 7 miljard records blootgesteld door datalekken ^[2].

“I regularly conduct assessments, typically every six months, to review the current state of the security program, identify any new technologies or challenges, and make necessary improvements.” – Chad Bosques, Head of Physical Security at Chime ^[2]

Risiconiveau	Aanbevolen Frequentie	Focusgebieden
Hoog	Elk kwartaal	Kritieke systemen, gevoelige data
Gemiddeld	Halfjaarlijks	Operationele systemen
Laag	Jaarlijks	Ondersteunende systemen

Naast regelmatige beoordelingen is het belangrijk om gebruik te maken van beproefde frameworks en controles om risico’s effectief te beheren.

Externe Hulpbronnen

Gestandaardiseerde frameworks bieden een solide basis voor beveiliging. ISO/IEC 27001 is een goed voorbeeld van een methodologie die je kunt combineren met verschillende controles voor betere bescherming ^[19].

Type Controle	Voorbeelden
Preventief	Firewalls, antivirussoftware, toegangsbeheer
Detecterend	SIEM-systemen, logmonitoring
Corrigerend	Incident response plannen, back-ups

“Constant feedback and open communication are required to ensure that visibility is provided to the organization about their security posture – as well as that of their key business partners.”

Door frameworks en hulpmiddelen te combineren met regelmatige evaluaties en aanpassingen, kun je je beveiligingsstrategie beter afstemmen op nieuwe bedreigingen en veranderingen in je bedrijfsomgeving. Dit versterkt niet alleen je beveiligingsmaatregelen, maar verhoogt ook de weerbaarheid van je organisatie.